Xanana, Ruak no Lere hakruk hodi haraik a'an ba nia maluk jenerais Indonésios sira nia oin, iha loron desmobilisasaun Veteranos no Falintil nebe ke sira fo'o naran tanba konsulta ba autores funu nain no Povo Maubere tomak, atu bele fo'o no hametin relasaun diak ba malu, nune mos husik FDTL no PNLT bele simu treinamentu no assistensia hodi ekipamento no armamento militar husi ABRI ba sira nia interesse i haluan tiha justisa ba kriminosos nebe ke halo Povo kik no kiak Maubere susar no terus nain nune mos nebe mate barak ba hodi liberta nia rai doben Timor Lorosae iha ABRI nia Invasaun, agresaun no okupasaun okos iha tinan kuase 25 liu ba kotok ne'e...

Belo sira imi hotu bele kanta hodi imi nia kantigas oin2 no halo funa2imi nia politika be hodi bosok no lohi ami Povo kik no kiak Maubere, maibe tinan mai ne'e, Povo kik no kiak Maubere sei hatudu ba imi hotu katak Povo kik no kiak Maubere mak sei kaer duni nia kuda tali rasik i ami Povo kik no kiak lakohi imi sira nebe ke sai hanesan kolonialistas no neokolonialistas sira nia atan be horas ne'e dadauk hodi imi nia politika befoer nia atu hodi Povo kik no kiak ba serbi imi nia interesse, kah familia kah grupelho politik nia...

Imi nia hakarak halo ami Povo kik no kiak sai kuda atan babeibeik ba imi nia hahalok hanesan lolos kalonialistas no neokolonialistas nia hodi atu halo susar no terus ami nafatin iha ami nia rai doben Timor Lorosae nia laran tomak ba ikus mai imi oh imi nia patraun kolonialistas no neokolonialistas sira hodi hametin imi nia lema hodi fa'e ami ba hodi ukun nune imi bele hanean ami ba beibeik hodi susu ami bokor no rai bokor i ikus mai imi husik ami nafatin iha mukit no terus nia laran to'o mate saukati deit biar ba ami mak hodi ran no isin halo funu hasoru ami nia funu maluk sira ABRI no nia kolaborasionistas sira hodi liberta Rai doben ida ne'e maibe oin loron ami nia historia mos imi ema at sira haluha tiha ona ami nia historia funu nia i imi buka hadi inventa fali historia oin2 hodi rarahun no aitan soe ba ami Povo Maubere kik no kiak nia matan nune mos ba opini publik internasional hodi labele hatene lolos historia Povo kik no kiak Maubere iha nia rai doben Timor Lorsae nia laran nebe hodi funu atu liberta Rai no Povo Timor Lorsae tomak to'o oin loron ne'e...

Hein mak ita sei hare ba loron D no horas H... i Povo kik no kiak Maubere sei kanta lolos duni nia historia hodi tuir nia hinu revolusaun fanu Timor Lorosae tomak hodi hader kaer nia kuda tali rasik hodi ukun rasik a'an i la fo'o fatin tan ba ema kolonialistas no neokolonialistas sira nia atan sira nebe ke horas ne'e moris hanesan aiklak lolos iha Povo kik no kiak Maubere nia Rai doben Timor Loesae nia laran hodi patarata hela i hakarak atu explora no oprimi kik no kika sira ba sira nia interesse hanesa ita hotu hare dadauk iha mundo ne nia laran tomak husi Europa, Amerika, Afrika, Asia no Oceania mak oin loron ita akompanha hela dadauk ne'e, belun sira...

Ita hein Justisa Povo kik no kiak Maubere sei to'o ba ita hotu nia loron...

Foin dadauk iha loron 20 fulan Agosto nia laran ne'e, iha sira nia cerimonia be desmobilisasaun Veteranos no Falintil konforme sira nia preconceitos no politika nebe serbe ba sira nia patraun estranjeiros nia interesse, Xanana, Ruak no Lere hakoak metein oh nia nia maluk jenerais Indonesios hodi mutan sitra nia foer mai ba iha mass media, dean katak ..."ita tenke hametin relasoens oh Indonesia tanba sira nasaun bo'ot i ita buka evita problemas ikus mai"...Xanana sei dean tan katak ..."Se ita la belun oh Indonesia, Abri loron ida sei dudu tan ninia partisan kah milisi sira hodi halo ruburanga iha ita nia fronteira neba i nune sira halo ita la tu'ur metin, para evita problemas sira ne'e mak ita tenke serbisu hamutuk oh ABRI iha seguransa no defesa i ita nia FDTL sira bele ba halo preparasaun militar iah Indonesia nune mos sira bele adkire ekipamentos militares hanesan armamentos, munisoens no fardamentos ba bele uniformiza tiha ita nia forsa nasaun rua ne'e, ne mak diak liu tan...etc...tec...etc..."!

Hodi maluk nain tolu nia lian funa hirak ne'e ita bele hasai konklusaun katak sira ne'e la iha tomates duni... I dala ruma sira lahatene evolusaun mundo nia ne'e karik, dala ruma sira sei mehei iha tinan 1975 karik? Kah dala ruma sira ne'e keta tob demais i lahatene avansos dramaticos no galopantes kona evplusoens politikas-sociais iha mundo nia laran ne'e karik tanba nune entaun sira tenke passa reforma duni i lalika lakun tempu oh ita Povo kik no kiak nia moris no nia destinu...

Ba Povo Maubere kik no kiak ita presia hatene oh laran luak no hodi ita nia kbit no matenek hodi hatene no akompanha evolusan mundial i ita hodi barani oh ita nia patriotismo no nasionalismo nune mos hodi barani hateten ba sira katak imi lalika mai oh imi nia kantigas oin2 hodi atu lohi no bosok tan ami, tanba ami Povo Maubere la's beik hanesan imi hodi imi nia kantigas nebe ke hateten mai ba ami katak so imi mak matenek be halo hotu i so imi mak bele ukun ami nia rai nune mos ami Povo Maubere kik no kiak se lae ami la iha valor iha ami nia rai doben Timor Lorosae nia laran...Imi nia imajinasaun kah doktrina so para lohi no bosok hodi rai rahun atu taka ita nia matan ne'e, ami la simu liu ona, nune ami sei barani hateten tan ba imi katak saida tan mak mosu iha rai doben Timor Lrosae nia laran ami Povo maubere kik no kiak la hakruak no la hakfodak no kulit nia fulun la mabrik ida hodi hasoru saida los mak mosu tan iha ita nia rai doben TL nia laran tomak tanba deit ba imi nia kaprisius politika befoer nia...

Povo Maubere kik no kiak no Povo Timor Lorosae tomak ita tenke hatene katak Indonesia la hanoin a'at atu buka kria instabilidade iha ita nia rai doben Timor Lorosae nia laran, tanba Indonesia hatene katak lagu2 Suharto oh nia genarais tinan 75 nia sudah berlalu ona, nune mos politika ninia patraun Europeus no Amerikano sira husi tinan 75 ne mos sudah melampau ona...

Oin loron ita nia maun no alin Povo Indonesio mak deside ninia destinu i la'os jenarais kriminosos no despotikus sira... Nune mos iha Amerika kah iha Europa...

Neneik Povos etenikos oin2 iha KNRI sei ida idak ambrik ba hodi kaer rasik ninia destinu no ninia kuda tali hanesan ita nebe dadauk ne'e hatudu tiha ona hodi matan momos ba sita hotu.

Nune duni ita lalika rona lian bosok no lian lohi ten husi ema nain tolu kah sira nia grupos be la iha domin husi ita nia pOvo kik no kiak Maubere nune mos husi ita nia maun alin Povo sira selu seluk iha munndo ne'e nia laran nebe ke hotu2 horas ne'e akompanha hela evolusaun politika social mundial sem fronteiras ne'e...

Sira nain tolu bosok no lohi tan ita ba nune ita atu hakruk nafatin ba sira nia politika nebe ke iha tinan lima ne'e sira hatudu oan ba ita hotu hodi hare oh matan momos hela...

Indonesia nunka atreve tama tan iha ita nia rai doben TL nia laran, se nia tama hodi grupu lubuk ida ninia interesse, Povo maun no alin Indonesio mak sei han duni sira nia aten i se'e grupus beik ten no fanatikus sira ne'e hakark koko Povo mundo tomak nia kekuatan no Revolusaun global mundial hasoru ema ukun nain tiranos, nauk ten, arrogantes, ditadores,imorais eskandalosos no korruptos da primeira marka nebe ke ita hotu oin loron akompanha hela dadauk ne'e, sira nia destinu sei la naruk liu...

Se sira mangame hela Povo kik no kiak Mundo tomak sei hodi solidario ba malu hodi hatun nain ulun a'at sira nebe hakarak hodi sira nia kaprisius atu ukun nafatin Povo no Rai ba halo susar no terus bebeik ita Povo kik no kiak iha mundo ne'e nia laran i liliu iha ita nia rai doben Timor Lorsae nia laran tomak...

Povo Maubere kik no kiak hader, loke matan hodi ambrik, kumu liman no tuba rai metin oh neon no laran ida deit tuir ita nia doktrina politika Povo kik no kiak nebe ke ita nia Asuwain Matan dalam Fretilin hanorin iha Bases de Apoio nia laran...Imi loke matan hodi rekore ba ita nia politika vastu progama Fretilin deit imi hatene lolos saida mak ita hakark hodi funu hasoru kolonialistas no Neokolonialistas portugueses no indonesios iha tempo neba i oin loron ita nia objectivu politiku mak neduni ita tenke atu buka liberta ita nia a'an husi ita nia maluk nain ulun a'at sira nia hahalok nebe ke halo tan ita sai sira nia atan nafatin i sira nia hakarak mak hodi nauk no goza deit ita nia rikusoi no ita nia kosar ben no ita nia susar no terus oin sah ne'e ba hodi ita liberta ita nia rai doben Timor Lorsae husi ema a'at ita nia funu maluk sira nia liman kah kekuatan politika no militar nia okun okos...