Maubere no
Bibere oan doben sira, imi hotu haré oh matan momos kona ba palhasada ulun nain
rua ne'e ninia hahalok a'at liu nebe hatudu sira nia iresponsabilidade bo’ot ba
ita nia matebian sira nia valor nune mos ba ita nia Povo kik no kiak nia valor
no nia moris hanesan ema kriatura Nain Maromak nia lalatak iha ita maun no
alin,inan no feton seluseluk nia let no nia sorin i ita moris hamutuk bain2 hori
uluk hanesan maun no alin, oan no aman, inan no feton, ran maluk no mane maluk,
kompaneiros no kamaradas afoin ema a'at indonesias sira tama hodi forsas iha
ita nia Rai doben Timor Lorosae nia laran hodi buka hadau ita nia Rai doben
hodi sira nia ambisaun territorial nune mos sira simu lampu verde husi sira nia
patraun Amerikanos sira, sira to'o mai iha ita nia Rai laran hodi forsas oin oin,
buka, halo a'at ba ita nia Povo tomak, hanesan ho'o ita la hare ba ita nia oin
ó ne'e sé lós sira la presisa hatene, maibe ba sira hatene katak saida mak sira
hetan sira nia oin mai ne'e sira buka destroi deit kah sapu rata hotu tanba
sira konsidera ita Povo Timor Lorosae la'os sira nia maun no alin maibe ita
hanesan sira nia pior inimigo iha Mundo Asia nia laran ne'e.
Neduni sira buka ita ema timor tomak hodi sapu rata
deit do ke husik ita moris. Hasoru problema hirak ne'e lolos ita nia nain ulun
sira podia iha netik dever moral no responsabilidade máxima ba Povo nia susar
no terus halo netik apelo de solidariedade no bukan retén netik matan ben nebe
ke ita nia povo kik no kiak sira helerik iha ita nia saudosos nia mate fatin
sira ne'e.
Maibe kontrario ba obrigasaun no dever moral no etika
cívika social nain ulun nain rua ninia hahalok ne'e hatudu mai ba ita tomak
moen bo'ot deit ba ita Povo kik no kiak Maubere terus no susar nain, hodi matan
ben mak hein ba ita nia oan doben sira kah, maun no alin sira kah, kamarada no
kompaneiros sira kah, ran maluk no mane maluk sira kah, inan no feton sira kah,
oan no aman no inan sira kah, feton no bin no beoan sira kah, sobrinhos no tios
no tias sira kah, rian no banin sira kah, nebe sira nia ruhin no kulit nebe ke
ema a'at okupante Indonesios sira oho kah halakun besik tinan ruanuluh resin
lima nia laran bahinra sira hanesan forsas okupantes iha ita nia rai doben
Timor Lorosae nia laran tomak, husi Lorosae to'o Lorotoba, husi Pulu Jaku liu
Atauro to'o Oekusse, husi Tasi Mane liu husi Rai klaran to'o Tasi Feto.
Forsas okupantes Indonesias ninia hahalok a'at sira
ne'e, husik hela ita nia inan no feton, bin no oan feton, tian , primas no
sobrinhas barak mak hela faluk tanba sira nia kaben sira hotu, ema a'at sira
mak ho'o hotu hodi maneiras sadismu no mos la iha keprimanusiawi duni.
La'os ida ne'e deit, maibe to'o oin loron ita nia inan
no feton no bin faluk sira, oan no maun no alin, inan feton,kamarada no
kompanheiro sira, mane maluk no ran maluk sira, liliu Povo kik no kiak Maubere
mak sai nafatin susar no terus nain i ulun sira la'o patarata hodi halimar,
hamnasan hanesan feton karlele sira nebe ke iha kolonialistas no
neokolonialistas nia tempu sira liu ba kotuk ona ne’e, fa'an sira nia harga diri ba hodi konsola sira
nia laran hodi hamansan loron loron, tanba, bahinra sira hare malae kah javanes
ninia abadikur sira ne'e sira kontente tebtebes oh katar hanesan maek katar
sira kah hanesan karlelen katar sira ne'e. Nune sira hamnasan hanesan lolos
nain ulun nain rua nebe hatudu hela mai ita Povo terus no susar nain sira nia
oan sira iha rate Cemetéiu Santa Cruz nia oin dadauk ne’e .
Ita nia ina no feton nebe iha malae kolonialistas no
neo kolonialistas sira nia tempo, iha tempo neba ne'e, sira ne'e hakarak buka moris
diak deit hodi moen moen a’an mak afoin hetan refeisaun loron ida nia. I sira
lakohi esforsa a'an hodi buka serbisu moris oh ninia dignidade kah oh nia harga
diri hanesan ema kriatura ida nebe ke bele moris tuir ita nia prinsípios husi
etika moral no social Kristaun nia laran tuir ita Nain Maromak,Nain Jesus
kristus nia ukun fuan no nia hakarak diak ba ita hotu bele moris hanesan lolos
ema kriatura ida nebe ke moris mai husi ita Nain Maromak ninia hakiak iha Mundo
ne'e nia laran tomak hori uluk to’o oin loron ne’e...
Lós duni Povo kik no kiak Maubere, ulun nain rua ne'e,
Xanana kah Alkatiri, nune mos sira selu-seluk, sira ne’e hotu hotu kuase la
lakun membro famili ida iha funu no revolusaun ida nebe ke ita halo liu tiha
ona ne'e nia laran. Maibe sira nia familia iha kolonialistas nia tempo nune mos
iha neokolonialistas indonesios nia tempo sira nia familia mak passa moris
garnel no kontente no hamnasan deit ba moris hodi foian foian no mewan mewam
nusan mak sira bele senti netik tristeza oituan ba hodi hanoin ita nia matebian
sira…Sira ne’e laek liu ona.
So ita nebe ke lakun family tomak iha funu liu ba ne’e
nia laran mak bele hanoin ita nia matebian sira…Ba ulun nain rua ne'e oh tan
sira selu-seluk nebe sira hamutuk oh sira nia grupus mafias sira nebe ke agora
dadauk ukun ita Rai doben Timor Lorosae ne'e, mesak oportunistas no mesak
imorais no skandalosos politikus tantanan deit mak oin loron gosta hare Povo Maubere kik no kiak sofre no terus nain atu
sofre no terus nafatin iha sira nia oin iha ita nia rai doben Timor Lorosae nia laran
tomak to'o oin loron ne'e... Ba sira hakarak deit mak moris diak i sira la
presisa tan ita hodi koalia ulang ba ulang ita nia historias sira kona ba ita
nia maun no alin, inan no aman, oan no beoan, kamaradas no kompaneiros, mane
maluk no ran maluk nia susar no terus. Maibe sira matan fuan naklosu ba ita nia
riku soi hanesan BINARAI no GAS nia. Ita nia Nasaun no Povo nia produktus hodi
folin has liu ba ita nia moris nune mos ba desenvolvimento ba ita nia rai doben
Timor Lorosae tomak nia maibe tristemente sira nain ulun oin loron ne'e buka
atu hariku a'an mata matak deit ba hodi sira nia interesse no sira nia grupelho
kah familia mafia sira nia nebe ke horas ne'e dadauk ukun ita rai no ita Povo
Timor Lorosae tomak iha ita nia Republika Demokratika de Timor Leste ninia
mahon okós...
TIMOR HAU NIAN DOBEN
______________TIMOR MY LOVE -
Timorese heart and soul