MAUBERE TUBA RAI METIN TATOLI LIA LOS BA POVO TIMOR LOROSAE TOMAK, LILIU BA POVO KIK NO KIAK MAUBERE...

 

 

Lian tatoli husi Ramkabian nia tutun ba maun no alin, kamaradas no kompaneiros, ran maluk no mane maluk, Povo Funu nain Maubere no Povo kik no kiak Timor Lorosae tomak mak oh nia espiritu patriotism no nasionalismo a’as tebtebes i no tuba rai metin nafatin hodi foti lian los tuir prinsipios justos  Fretilin nia hasoru kolonialistas no nia atan sira i tuir mai barani hodi kaer kroat funu hasoru neocolonialistas kah invasores indonésios to’o ita Povo Maubere em especial i em geral Povo Timor Lorosae bele hetan duni ita nia independensia total no kompleta husi ita nia invasores, agresores no okupasionistas Forças Armadas Indonesias oh nia sistema administrativo nebe hodi ulun jeneral facista no ditador matebian Suharto...

Ba inan no aman, maun no alin, feton no bin, oan no fen, kamaradas no kompaneiros, ran maluk no mane maluk, husi Pulo Jaku Liu husi Atauro to’o Oe-Kusse Ambeno. Husi Lorosae to’o Lorotoba. Husi Tasi Mane liu husi Rai Klaran to’o Tasi Feto.

Uluk Nanain hau hato’o hau nia saudasoens kombativas no revolusionarias hodi espirito patriotiusmu no nasionalismu no mos oh moral a’as nafatin, apesar de ita dala barak kah besik tinan 12  nia laran, pós restaurasaun ita nia independensia to’o oin loron, ita hasoru situasoens hodi problemas oin2 nebe ke halo ita sai terus no susar nafatin apesar de ita hetan tiha ona ita nia ukun a’an, maibe ukun a’an ne’e ninia fuan midar no sin ema seluk no let mak oin loron mai hodi goza, i ita be mate restus no Asuwain Povo Maubere no hodi nia Liman Kroat Funu Nain Asuwain Falintil no Veteranus hamutuk oh nia Juventude Maubere no komponentes sira selseluk hanesan; OPMT, OPTT no Juventude Intelektual Maubere hamutuk oh nia matandalan Fretilin hodi baku ulun nafatin iha Frente tolu hodi hasoru ita nia inimigo husi liur no husi laran i to’o ita konsegue hetan duni ita nia objectivu final mak;

...”HAKARAK ITA POVO MAUBERE MAK  TENKE KAER DUNI ITA NIA KUDA TALI, I LOLOS ITA POVO KIK NO KIAK MAUBERE MAK TENKE DETERMINA ITA NIA DESTINU RASIK, DIAK KAH A’AT, RAI DOBEN TIMOR LOROSAE, RAI POVO MAUBERE NIA, NEDUNI SO POVO MAUBERE MAK IHA PLENO DIREITO INTERNACIONAL HODI DEKLARAN NIA A’AN KATAK NIA IHA DIREITO KE MUNDO LABELE NEGA BA NIA BELE UKUN RASIK A’AN KONFORME KARTA MAGNA ONU NIA KONA POVOS KOLONIZADOS SIRA IHA PLENO DIREITO ATU BELE DETERMINA NINIA DESTINU RASIK IHA MUNDO NE’E NIA KLARAN...I LAIHA INTROMISAUN HUSI EMA NO NASAUN SELUK NIA” ...

Agora tuir mai ne’e hau apresenta ba kamaradas sira hotu hahalok a’at nebe ke oin loron ukun nain sira hatudu mai ba ita hotu2, iha sira nia sistema ukun nia, mak AMP I no AMP II hatudu hodi matan momos ba ita hotu hodi haré no akompanha sira nia hahalok ke la tuir sira nia etika moral social nia ba ita nia Povo kik no kiak nia susar no nia terus nia oin, i ukun nain hipokritas sira ne’e halo finji katak buat hotu2 diak deit ba sira, i sira sente katak hodi riku soi Povo kik no kiak Maubere nia ne’e sira aproveita atu semu ba lalehan hod hakarak halo buat hirak nebe ke tuir sira nia gostos setan nia hodi buka bosok, lohi, nauk oh meios modernus no sofistikadus sira  atu hadukur ita patriotas no nasionalistas nia espirito hanesan defensor lolos ita nia Povo kik no kiak Maubere iha susar no terus laran ne’e...

-----1. Aprovosaun OGE nia hodi osan satu bilaun resin ba hodi serbi se los kamaradas sira???...Dean katak ba infrastruturas, no mos dean katak ba hodi fo’o manutensaun ba ita nia ASUWAIN FALINTIL NO VETERANUS, FUNU NAIN I NO MOS BA ITA NIA INAN NO FETON KAH BIN FALUK NO OAN KIAK SIRA...

Maibe to’o oin loron sira simu ona osan hira ba hodi sira bele haré no kuida sira nia moris rasik hanesan meritu nebe ke sira merese simu duni husi sira nia sakrifiso nebe ke sira fo’o tomak sira nia vida ba hodi liberta rai doben Timor Lorosae ne’e???!!!...

-----2. Dean katak Orsamentu bo’ot ne’e atu hala’o ba oin desenvolvimento nasional iha aspectos barak, hanesan; Edukasaun, Saude, Construsaun uma alvenarias ba ita nia Povo kik no kiak sira iha Povasaun , Suku no no Subdistrito, Agrikultura no irrigasaun oh modelus iha tempu modernisasaun nia hanesan nasaun bo’ot sira iha mundo ne’e nia laran, tanba ita nia riku soi husi Minarai no Gas ne’e avalia ba ita atu deesnvolve ita nia Rai doben Timor Lorosae oh standart level nasaun sira iha kaliber ekonomiku hodi hala’o desenvolvimentu excepsional i dala ruma la to’o tinan sanmu ita bele transfora radikal ita nia Povo kik no kiak nia moris husi mukit no kiak nia laran ba vida kapaz no diak liu tebtebes, maibe liu ona tinan sanulu resin rua ita sei dauk haré ukun nain sira implementa plano ruma hodi baseia ba sira nia estrategia ba tempo badak kah ba tempu naruk nia...

-----3. Secretario Estado de Defesa e Seguransa hodi osan barak ba sosa kilat kunu sira iha ...”ABRI nia ARMAGEM no DESTAKAMENTU MATERIAL FUNU NIA IHA SURABYA KAH PINDAD IHA BANDUNG BA PNLT, MAIBE LA’OS BA FALINTIL –FDTL... I osan ne’e la iha aprovasaun ida husi PARLAMENTO NASIONAL...Tan sah mak hahalok a’at hirak ne bele mosu no la’o nafatin hodi baibain iha la iha impedimentu husi Povo nia Representantes sira iha Parlamentu Nasional ???

Ministros kah Secretarios sira iha Timor Lorosae hodi aproveita mak nauk deit ita nia Povo kik no kiak nia riku soi hodi matan momos maibe dean katak la iha evidensia...Sah evidensia mak sira koalia ne’e??? Tanba sira nia evidensia mak iha sira nia kakutak be atu lohi no bosok, atu buka nauk no hariku no habokur a’an nafatin oh kik no kiak nia susar no terus oin2 ne’e kah???...Mas buat seluk atu halo diak ba Povo kik no kiak nia moris mak laek liu ona!!!...

 

 

-----4. Ministra Finanaças Emilia Pires hodi OSAN DOLAR AMERIKANO MILAUN IDA OH BALU ($US1,5 Milaun) ba halo Palasio ministra nia hodi modelu nasaun riku sira nia hatudu ba ita nia Povo kik no kiak katak osan be ministra nauk mak nia hodi buka sadik ita Povo kik no kiak Maubere, Asuwain Falintil no Veteranus Funu Nain, Juventude Maubere no Timor Lorosae oan tomak nebe ke fo’o isin no ran ba hodi oin loron ministra no ninia maluk sira iha governo nauk oh imoral bo’ot  i hodi skandalu nebe ke Povo la respeita no la iha konfiansa liu ba ukun nain sira nebe oh formas ukun mesak nauk ten tantanan deit hirak ne’e...

Buat a’at hirakne’e Presidente, Primeiro Ministro, Parlamento Nasional no Supremo Tribunal haré mas halo finje la halo buat ida, tanba sira mos hotu kompadrio ba hahalok a’at hirak ne’e mak sira konsente katak buat ne’e diak liu ba sira mak ne’e, para sira bele moris hodi patarata i ita Povo kik no kiak Maubere mak kesi kabu to’o fuan hodi matan ben loron no kalan i dala ruma ita nia oan sira laiha asesu ba eskola no tan ba  buat sira selseluk ba sira nia moris diak ba aban no bainrua nia, maibe triste tebtebes ba ukun nain imorais sira nia hahalok mak halo ita nia Povo kik no kiak Maubere Funu nain sira sai atan ba beibeik ba kolonialistas no neokolonialistas nia atan sira nia  modus ukun nia iha nafatin ita nia Rai doben Timor Lorosae nia laran tomak ne’e to’o oin loron ne’e!!!...

Nune ita halo oin sah mak ita bele liberta ita nia a’an husi ema a’at no let ukun nain sira nia forsa politika no ekonomika okos ne’e kamaradas no kompaneiros sira??? Forsa determinasaun hodi amrik hatudu ita nia oin ba sira katak ita mos ema, tanba hodi ita Povo kik no kiak mak ita funu hodi ran nakfakar no isin mate no dodok ba Rai doben ida ne’e to’o oin loron ita bele ukun rasik a’an i la’os ema a’at no let nia propaganda barata sira nebe ke dean katak hodi sira mak ita manan hodi ukun rasik a’an se lae karik ita kala sai bapak kabutask sira nia TBO hotu karik???

Maibe ita haré deit mak ukun nain sira haburas nafatin sistema be hodi bosok, nauk, lohi, através KKN no formas oin2 atu buka hariku no habokur a’an oh ita nia riku soi i hodi halo ita Povo kik no kiak Maubere mak sai moris nafatin oh ruhin no kulit tantanan deit i buat diak ida ba ita la iha liu, i ukun nain sira hodi hamnasan, dansa no kolia hanesan komadres no kompadres maek katar sira, hodi sira nia kantigas oin2 atu hodi buka atu hanean ita nafatin oh formas explosaun no opresaun oin2 hodi susu ita bokur no rai bokur i husik ita mate hanesan buat ida katak folin laek ba sira...Maibe ukun nain sira oh nia grupu mafia no imorais no eskandalosos sira goza no la’o patarata nafatin i sira hodi moen2 hakat liu ita nia Asuwain Saudosos Matebian sira nia restus mortais hanesan buat ida ke la iha liu valor ba sira...Tanba ema a’at sira ne’e hanoin katak oin loron ita ukun rasik a’an ne’e, ita hodi simu deit iha bandeja laran ita nia INDEPENDENSIA hodi hamnasan no kontente  i la iha sakrificios no susar no terus oin2 mak afoin ita hetan ita nia Independensia ne’e...

Nune mak ami fanu Povo kik no kiak Maubere, Asuwain Veteranus no Falintil Funu Nain, Materestus sira, Juventude Maubere, OPMT, OPTT no Juventude intelectual Maubere oh nia matadalan FRETILIN hader ba keta toba demais i book a’an dadauk hodi kaer metin ita nia prinsipiu hodi ukun rasik a’an nia i hodi matan nakloke haré saida mak mosu iha Mundo ne’e nia laran kona klasses opressores no exploradores nia verse klasse kik no kiak nia...Maubere no Bibere oan sira imi  buka matenek atu halo saida lerek ba ita nia Rai doben Timor Lorosae no ba ita nia Povo Kik no Kiak Maubere mak oin loron susar no terus nafatin iha ema a’at no let nia sistema ukun nia mahon okos ne’e...

Dala ruma imi nia espiritu patriotismo no nasionalismu korrupto tiha ona tanba ukun nain sira hodi envelope bobo’ot deit hodi osan Amerikan Dollar Jutaan imi dala barak tu’ur la metin i halai fila ba fila mai iha imi nia uma laran hodi bisbis ba malu, hanesan fen no lahin, dean nune...”Hai labarik nia aman haré imi nia maun bo’ot ukun nain sira hanoin los imi mak fakar jutaan ne’e mai ba imi nune diak liu ita hodi osan ne’e haré deit ba ita nia oan sira nia moris do ke ita halo problem deit tanba ita ukun rasik a’an ona ita hakarak tan saida? Biar ba Povo beik Maubere sira kanta no halo sira nia demosntrasaun kah manifestasaun i ita halo finji lahatene buat ida”...

Kuitadu ne’e mak dean defensor Povo kik no kiak Maubere nia interesse kah??? Keta bosok demais, tanba imi nia bosok ne’e, imi hodi bosok imi nia a’an rasik i ita nia Saudosos matebian sira no ita Nain Maromak sei haré tuir imi nia hahalok ne’e hodi matan mos oh justisa siak mak ne’e...Kuidadu keta halo liu tanba imi halo liu bahinra imi hakfodak imi halai sai husi iha ami nia Rai doben Timor Lorosae hodi hit deit imi nia bornal jentio sira karik i dala ruma haluan  hotu imi ni fen no oan sira kah lahin no oan hotu karik??? Ita Nain Maromak halo Lalehan oh Rai nia matan haré buat hotu2, diak kah a’at iha Universo ne’e nia laran tomak mak ne’e belun oan sira...

IHA ENE’E ITA MOS TENKE REFERE BA KASU RUA MAK HANESAN OBSTAKULO BO’OT BA POVO NIA MORIS HOTU, IDA MAK PENSAUN VITALISIU FO’O HAN BOKOR DEIT BA FAHI OAN SIRA MAIBE POVO MAK HODI KESI KABUN NAFATIN, HODI MORIS OH SUSAR NO TERUS NAFATIN I NAIN ULUN SIRA HODI LIAN BOSBOSK NO MIDMIDAR SOE AITAN MATAK NO RAIRAHUN BA HALO POVO MATAN DELEK TIHA I SIRA BUKA HARIKU NO HABOKUR A’AN NAFATIN...

AFOIN DADAUK APROVA TAN ORSAMENTU EXTRA BA MEMBROS PARLAMENTUS NIA SAUDE, SENHORES DEUSES FALSOS IH POVO KIK NO KIAK NIA DESTINU NO NIA MORIS LETEN HANESAN LOLOS PARASITAS DUNI, BUKA MORIS DIAK NO GARNEL OH POVO NIA KOSAR BEN NO NIA MATAN BEN NO NIA FOLIN LAEK BA IMI NIA GANANSIA NO IMORALIDADE POLITIKA KE LA IHA FATIN IHA ITA NIA SOCIEDADE MAUBERE NIA LARAN...

MAIBE IMI HODI MOEN2 TAKA KARAU KULIT BA IMI NIA OIN KAH HODI OIN HO KAPA KARAU KULIT, HOTU2 HAKLALAK HODI YES DEIT BA TUIR MALU ATU AMRIK HAMUTUK HODI SUSU  NAFATIN AMI POVO KIK NO KIAK NIA BOKOR NO RAI BOKOR I IMI HOTU HALO PARTE JOGOS MAFIA SIRA NIA...

MALUK NO KAMARADAS IHA FRETILIN NIA REPRESENTANTES IHA PARLAMENTO NASIONAL  LA IHA MORAL LIU IHA PARLAMENTU LA BUKA HODI TRAVA HAHALOK A’AT HIRAK NE’E MAIBE IMI HOTU FAE FATIA HANESAN DEIT BA MALU HODI LA’O TUIR MALU KANTA IMI NIA KANTIGAS HODI “KUDA TALI RIBU2 “ LA’O TUIR MALU HANESAN KUDA BE MOEN LAIHA LIU...

IMI MAK DEAN SAI DEFENSOR POVO KIK NO KIAK MAUBER NIA KAH??? KUITADU KETA BOSOK DEMAIS IMI NIA A’AN RASIK MAK DIAK, SE LAE IMI HOTU MOS SEI SIMU JUSTISA SIAK HUSI POVO KIK NO KIAK MAUBER NIA MAK NE’E, KETA HAMANSAN  DEMAIS SEU HIPOKRITAS SIRA...MATEBIAN SIRA LA TOBA I SIRA BE MATE BA HODI LIBERTA RAI DOBEN IDA NE’E LA DUKUR IDA BELUN SIRA...HEIN LORON ITA AJUSTA KONTAS BA MALU MAK NE’E...

Nune Ukun rasik a’an ne’e direito ida nebe ke rekere lolos  direito ida ke moris oh Povo kik no kiak Maubere nia neon no laran i ema kah nasaun seluk la iha direito juridiku atu bele entrave direito sagrado Povo Maubere nia atu ukun rasik a’an...

Povo Maubere no nia oan sira, Asuwain Falintil, Veteranus Funu Nain, Juventude Asuwain Maubere, OPMT, OPTT no nia matadalan Fretilin keta dukur demais. Ita nia Rai ne’e ema politikus mafia nain sira mak ukun be hodi  sistema judisial hanesan sai fali sira nia seguransa individual no kolektivu ba sira nia grupu mafiosos politikus sira be la iha moral ne’e...Nune mak Rai doben Timor Lorosae ne’e kontinua la iha justiça!!! Balun riku matmatak deit balun kiak rabat rai ba beibeik, balun moris hodi terus no susar oin2!!! Seluk moris diak hanesan parasitas bo’ot sira ho ema nia kolen, kosar ben no matan ben. Rai ne’e ninia futuro seidauk los, bahinra kolonialistas, neokolonialistas no invasores nia atan sira moris nafatin iha ita nia Rai doben Timor Lorosae i sira mak buka tun no buka sa’e hodi manobras no propaganda politika oin2 no funan, hodi bosok no lohi oh matan momos mak barak hodi intensaun a’at atu hariku no habokor a’an deit oh ita nia riku soi, liliu husi fundos Minarai no Gas nia ba sira nia interesse rasik do ke sira buka atu serbi ita Povo kik no kiak Maubere oh ...“LARAN DIAK NO KMANEK”...Horas ne’e dadauk tempo la’o sidauk iha dalan los no lia los atu bele fo’o gerasaun foun banati diak atu la’o tuir nia...

Nune hodi lian tatoli ida ne’e hau fanu maluk Maubere, klasse kik no kiak, aileba, aintanan, bolsu mamauk, halo tós no natar nain sira, trabalhador rural no urbanu, intelectuais maubere oan sira, i Timor oan kik no kiak iha Rai doben Timor Lorosae tomak ...”Hader kaer rasik Kuda Tali hehei, hader ukun rasik ita Rai hei”...i ita nia luta ba oin nafatin to’o ita Povo Maubere rasik duni mak tenke ukun rasik a’an em termos absolutus i naun reletivus...

HONRA I GLORIA BA ITA NIA HEROIS ASUWAIN SAUDOSOS MATEBIAN BA LIBERTASAUN PATRIA TIMOR LOROSAE NO MARTIRES BA REVOLUSAUN POVO KIK NO KIAK MAUBERE NIA!

ITA NIA LUTA SEI BA OIN NAFATIN TO’O ITA POVO KIK NO KIAK MAUBERE MAK TENKE UKUN RASIK ITA NIA A’AN TUIR ITA NIA ASPIRASAUN POLITIKA NEBE KE ITA LORI HODI HALO FUNU TO’O MANAN ITA NIA INVASOR INDONESIOS SIRA...

HAKFULAK NO HAKSOLOK HODI HAKOAK BO’OT HUSI IMI NIA MAUN NO ALIN, OAN NO AMAN, KOMPANIERO NO KAMARADA, RAN MALUK NO MANE MALUK BA IMI HOTU MAK AMI HADOMI NO RESPEITA OH NEON NO LARAN METIN BA MALU NAFATIN TO’O MATE HUSI RAMKABIAN NIA TUTUN IHA RAI DOBEN TIMOR LOROSAE NIA LARAN TOMAK...