LIAN TATOLI HUSI RAMKABIAN NIA TUTUN BA TIMOR OAN SIRA HOTU2 IHA RAI LARAN. HUSI RAI ULUN TO’0 RAI IKUN. HUSI PULO JAKO LIU HUSI ATAURO TO’O OEKUSSE-AMBENO. HUSI TASI MANE LIU HUSI RAI KLARAN TO’O TASI FETON. NUNE MOS TO’O BA RAI LIUR HOTU...

Nain Maromak nia atan sira kuandu hodi neon no laran atu serbi duni ita Nain Maromak nia oan kik no kiak, sira tuir ita nia juramento kah kompromisso iha ita nia Saudosos Asuwain Matebian sira nia restos mortais nia leten no ita Nain Maromak nia ain no mahon okos iha Sagrada Familia nia Kuartel-General iha Laga-Maloutgua nebe ita nia alin no kamarada TMR halo ne'e laiha persuma ida. Nune mak ita oin loron ne'e haré dadauk ninia resultado oh matan momos ne'e...Maun no Aman Katuas L7 Sagrada Familia no Veteranos Falintil no Funu Nain, oan kiak no faluk, ferik no katus mai husi funu nia hotu nia mak sai nudar  Aman  no Matadalan nune bahinra nia koalia lian ida kona ba buat sagrados kah lulik sira ema seluk no ema let labele teri, se o hodi ulun tós hanesan fatuk hakarak koko kekuatan ita Nain Maromak nia entaun o bele hakat liu ita nia Maun no Aman Katuas L7 ninia liafuan sira ne'e, se lae o hakfodak kah o basa rentos o hela tiha ba kotuk ona...Komitment oh ita nia Aman no Maun katuas L7 ne'e lulik liu tebtebes do ke sira politika insensatus sira nia propagandas politikas nia..Kuandu Maun no Aman katuas L7 fo'o apoio ba maun no alin, kamarada no kompaneiro sira sempre hetan bensaun no grasas husi ita Nain Maromak nia...Maibe ema barak nune mos nain ulun chanfrados politikus sira dean katak Maun no Pai katuas L7 ne beik ten ne duni buat hirak nebe ke nia halo la iha valor politiku i ema la fiar nia...Maibe realidade oin seluk fali...Katuas L7 nia lian husi ita Nain Maromak mai ne duni buat hirak nebe ke nia dean hanesan grasa ida ba nia oan sira...Se ita hotu sei hanoin no hatene katak Ita nain Maromak Jesus Kristus mai iha Mundo ne'e hodi nia atan oan beik ten sira mak oin loron kriatura iha mundo ne haraek a'an ba sira nia imagens sira nia okos hodi fó venerasaun no respeito...Hanesan San Pedro, pesakador beik ten ida maibe ita Nain Maromak mak ordena nia i nia sai ba ita kriatura Mundo ne nia laran tomak nia aman...Ne duni ba imi hotu mak hau hato'o lian tatoli no meno katak imi tenke iha dever moral atu fó respeito ba ita nia Aman no Maun Katuas L7 tanba nia ne utusan husi ita Nain Maromak mai iha Funu Laran momento sei ailaran no foholeten neba...Ninia atusaun halo bapak sira hakruk ba nia i rende deit i mai koalia didiak oh ita nia Pai no Maun, tanba ne mak bahinra sei iha Ailaran no Foholeten funu namanas hasoru ita nia Funu maluk sira ita nia Pai no maun nia Forsasa Armadas hatun ABRI ninia batalhoens husi Komandos to'o sira nebe ke ba simu Instrusaun Militar iha Nasoens Superpotencias nia liman laran mos hodi koko hasoru ita nia maun no aman katuas L7 nia forsas sira hoku hotu...Ne duni imi kamaradas no maluk politikus nain sira tenke hanoin didiak mak hakarak koko forsa oh ita nia Maun no Aman Katuas L7...

LIAN TATOLI HUSI RAMKABIAN NIA TUTUN BA TIMOR OAN SIRA HOTU2 IHA RAI LARAN. HUSI RAI ULUN TO’0 RAI IKUN. HUSI PULO JAKO LIU HUSI ATAURO TO’O OEKUSSE-AMBENO. HUSI TASI MANE LIU HUSI RAI KLARAN TO’O TASI FETON. NUNE MOS TO’O BA RAI LIUR HOTU...

Ba maluk Timor oan sira mak ami hadomi no respeita oh neon no laran, uluk nanain ami hato'o ba imi hotu2 husi ita nia Rai doben Timor Lorosae nia laran tomak nune mos iha rai liur, ami nia kumprimentos, hakfulak no hasolok no mos hodi hakoak bo'ot ba imi hotu2 iha nebe-nebe deit mak ami hadomi no respeita oh neon no laran...

Oin loron 16 Fulan Abril, Tinan 2012 iha ita nia Rai doben Timor Lorosae nia laran, ita Povo Timor tomak husi rohan ba rohan ambrik oh neon no laran metin atu hili ninia oan murak ida nebe mak nia Povo rasik fo’o ninia fiar tomak no nia konfiansa katak hodi nia no ninia kamaradas no kompaneiros, maun no alin, ran maluk no mane maluk, oan no fen, bin no alin feton, inan no aman, nebe ke oan murak Timor oan ne’e sadere ba hodi hetan konfiansa bo’ot husi ita nia Povo tomak Timor Lorosae nia laran, husi Rai Ulun to’o Rai Ikun, husi Lorosae to’o Lorotoba, husi Pulo Jako liu husi Ataúro to’o enklave Oekusse-Ambeno, nune mos Timor oan hotu2 iha Rai Liur tomak ne’e. Timor oan hotu2 nebe ke hodi neon no laran hakoak no hadomi duni ninia Rai Lulik Timor Lorosae no haraek a’an hodi hakruk no hakneak ba Ita Nain Maromak Santíssima Trindade hodi Ita nain Jesus Kristus nia naran i no mos Ita  Nain Feton Imakulada Konseisaun no maun no alin Santos no Anjos nune mos ita nia Saudosos Matebian sira mak fo’o a’an ba mate hodi ita liberta ita nia rai doben Timor Lorosae nebe horas ne’e iha Ita Nain Maromak nia mahon okos neba.

Los duni maun no alin, ina no aman, fen no oan, bin no alin feton, kamaradas no kompaneiros, ran maluk no mane maluk ita hotu2 hatene katak laiha poder ida ke as liu du ke ita Nain Maromak nebe halo Lalehan no Rai nune mos la iha mos forsa politik ida ke hakat liu ita nia Saudosos Asuwain Matebian sira nebe ke hodi sakrifika ninia a’an ba hodi liberta ita nia Rai doben Timor Lorosae ne’e...Tanba nune mak iha processo kampanhas elektorais nia laran ita hotu2 haré  katak maluk sira nebe ke haksoit to’o lalehan hodi sira nia lian mesak bosok no gaba a’an no loko a’an deit sira sira ne’e ninia resultadu mak ita oin loron ida ne’e nia laran haré tiha ona ne’e...Sira monu rabat rai i ambrik mos labele ona...Maibe husi liman lós, maun no alin, kamaradas no kompaneiros, ran maluk no mane maluk nebe ke hodi haraek a’an i haroan deit ba Ita Nain iha As neba nune mos respeito no hadomi tebtebes ba ita nia Asuwain Matebian sira, no mos hodi komprimissu iha ita nia saudosos ninia ruhin no kulit kah mate restos leten iha Sagrada Familia nia Quartel – General iha Laga neba, nebe ita nia maun no aman, kamarada no kompaneiro, ran maluk no mane maluk Komandate Falintil L7 aktual Presidente da UNDERTIM no FALINTIL VETERANOS, FALUK NO OAN KIAK SIRA, KATUAS NO FERIK FUNU NAIN SIRA mak oin loron passa ba terceira idade ona ne’e ninia responsabilidade moral no espiritual ninia okós. Tanba hodi duni kompromissu liu iha ita Nain Maromak nia ain no mahon okos, iha mos ita nia Asuwain Saudosos sira nia ruhin no kulit, kah mate restus nia leten mak oan murak TAUR MATAN RUAK ambrik oh neon no laran metin hodi jura katak nia soe fitun rua i hakat mai besik fali ba ninia aman no inanm, maun no alin, kamaradas no kompaneiros, ran maluk no mane maluk tanba deit nia hatene katak enkuantu ema let no seluk kah ema nebe ke laiha moral no respeito ba ita nia saudosos Matebian sira ne’e la rekonese ita nia Asuwain Falintil, Veteranos Funu Nain, Povo Maubere kik no kiak, aileba, aintanan, halo tós no halo natar nain sira, Rai Timor ne’e lahetan seguransa, dame no amor ba malu, pelo kpntrariu mak ita sei funu malu fali i dala ruma ita nia saudosos Matebian no ita Nain Maromak sira hotu la fó tulun ba ita nebe ke asosia oh ema a’at no liman foer no noda  ba ita nia maun no alin, inan no aman, bin no feton, kamaradas no kompaneiros, ran maluk no mane maluk ninia ran no ninia matan ben no susar no terus oin2 liu ba ne’e...Ba maluk sira ne’e sira labele hetan tulun husi ita nia sira nebe ke ita teme dadauk iha kotuk ba ne’e...Tanba sira nia laran foer no dodok ba ita nune mos sira buka halo deit problema hodi halo buat a’at sira ne’e oh emosaun no frustramentu ninia laran deit...Maibe sira hanoin didiak no halo evaluasaun ba ninia hahalok sira ne’e karik sira bele dapat bensauns no grasas husi Ita Nain Maromak no mos tulun husi ita nia Saudosos Matebian sira i podia sira mak hakat ba oin, maibe sira nia larn foer no dodok i só ibun tutun mak kanta barak atu hodi lohi deit ita mak hetan resultadu hodi nilai mak la merese duni ita nia Povo nia konsiderasaun no Respeito duni...

 Kampanhas no votasoens ba Presidente kah ba Parlamentares sira ne'e hala'o iha Mundo ne'e tuir regras no normas demokratikas nebe ke ONU komo orgaun maximo e supremo ba nasoens no estados hotu2 iha mundo ne'e nia laran, nia iha kapasidade no moral obrigatorio atu exerce ninia poder manadatorio nia ba nasoens kah estados hotu2 atu hakruk ba desisoens nebe ke hala'o kah hola iha Orgaun Supremo Nasoens Unidas ne ninia laran iha cidade Estadus Unidos Amerikano nia naran Nova Yorke neba.

Normas no regras nebe ke ONU define i haruka ba nasoens no estadus hotu2 atu implementa iha terrenu ne'e baseia husi principios basilares da democracia no liberdade nebe expresso iha Deklarasaun Universal dos Direitos Humanos e la iha exclusaun ida ba ema kah ba nasun no estadu ida iha Mundo ne nia laran.

Tanba hanesan ne'e mak eleisoens kah votasoens presidensiais no parlamentares sira ne'e hakark kah la'e tenke submete ba regras no normas jogos demokratikus nia nebe ke hakerek hotu ona tuir Prinsipios Fundamentais ba hodi ukun nasaun no estadu ida ida iha Mundo ne nia laran.

Agora konkretamente koalia kona ba ita nia situasaun ita bele dean katak jogos demokratikus sira ne'e hala'o ona maibe ninia particulariedades mak sei requere ita nia moral responsabilidade hodi tahu lutu metin ba atu nune komponentes nebe ke ita dean katak estranhos sira ne'e labele mai sobu fali regras no normas nebe ke sinkroniza husi Hak2 Asasi Manusia ninia ne'e....

I ita hotu hatene katak Hak2 Asasi Manusia adalah Batukaran bagi Konstituisaun ita nia RDTL nia, nune buat hotu2 nebe ita hala'o sempre la' o tuir no observasaun didiak husi i kona ba principios basilares konsagrados DEKARASAUN UNIVERSAL DIREITOS HUMANO nia nebe horas ne'e sai hanesan leis ukun nia iha ita nia Konstituisaun ne'e ninia  terang no ninia komando disiplinar e controle nia.

Embora ita hotu2 hatene katak ita nia RDTL nia konstituisun ne'e harí iha Lei Universal ninia ma'on okos maibe governo AMP ne'e ninia liederes sira maka halo violasoens barak no dala barak sira hakarak mos implementa leis kah normas ida ke la sesuaikan etika moral i social humana nia ba ita nia Povo kik no kiak ninia moris oh nia dignidade hodi respeita ba malu iha ambiente hamkmatek no domin nia laran ba malu nebe hanesn kondisaun "sine qua non" ba ita nia Povo Timor Lorosae nia moris loron ba loron nia iha mundo ne nia laran nebe mos ita halo parte ba Povos no Nasoens iha Mundo ne nia laran tomak hotu...

Pois ikus mai refere ba ita nia kamaradas no kompaneros, maun no alin, inan no feton, ran maluk no manemaluk sira nia kandidatura no votasoens mak ita kategorisasikan ba requisitos nebe ita temi iha tuir mai ne'e...

Sira nain rua nebe oin loron ba halo kompetisaun ba ronda ke dua ne’e mesak ita Nain Maromak nia oan deit. Sira mak tuir mai ne’e, hanesan alin no kamarada Luolo no mos alin no kamarada Taur Matan Ruak...Taur Matan Ruak no Luolo nia turutan akan di pelih oleh Nain Maromak no ita nia saudosos Matebian sira iha rai doben Timor Lorosae nia laran tomak nebe hodi matan nakloke ba hodi akompanha sira nain rua ninia hahalok no movimentasaun politika hirak sira ne’e    ...

Sira hotu2 mesak Nain Maromak nia oan, maibe di antara sira nain rua ne'e so bele ida mak Ita Nain Maromak nia bensaun no grasas monu ba nia leten i nune duni mak oin loron Ita Nain Maromak hili ninia bibi atan ida naran mak Taur Matan Ruak, nia duni mak simu bensausn no grasas liu husi ita Nain Maromak no mos ninia atan matebian sira nia tulun mak oin loron alin no kamarada TMR hakat duni ba ona Palaasio Aitarak laran ba hodi ukun ita Rai no ita Povo tuir Nain Maromak no Saudosos Matebian sira ninia hakarak ba tu serbi duni Povo kik no kiak konforme Nain Maromak ninia planos no ninia haruka maiba ninia atan oan sira...Nune mak oin loron ne’e Ita Nain Matromak no ita nia Saudosos Matebian sira nia eskolha mak monu ba ita nia oan no alin, kompanero no kamarada Taur Matan Ruak nia kabas nia leten dadauk ne’e...

Tanba atu sai Prsidente ba ita nia Nasaun no Povo ne'e, presisu oh neon no laran mos ba ita Nain Maromak no ita nia Saudosos sira mak bele hetan grasas no bensauns atu serbi duni ita nia Povo kik no kiak sai husi mukit no kiak sira nia laran...

Neduni loron ida ne’e ami hato’o ami nia haksolok no hakfulak hodi hakoak bo’ot ba vitoria nebe alin no kamarada Taur Matan Ruak foin hetan dadauk hudi ita nain Maromak no ita nia Saudosos Asuwain Matebian sira nia liman laran ne’e i nune atu hakat ba Palacio Presidencial nia mak iha fatin 20 Maio mai ne’e...

Hodi vitoria ida ne’e ami fo’o semangat no dorong ba alin no kamarada atu ordena ba Povo timor Lorosae tomak atu kanta obrigatoriamente ita nia Hino da  Revolusaun Foho Ramelau i no mos ita nia Hino Nasional Patria, Patria sem limites no exklusoens para ninguém....Timor oan hotu2 deve respeito ba Hino Revolusaun Povo Maubere kik no kiak nia nune mos ba ita nia Hino Nasional Pa’tria2...

Ba ikus mai ami sei hato’o ami nia parabens ba ami nia maun no alin, kamaradas no kompaneiros, ran maluk no mane maluk, inan no aman, bin no feton, fen no oan, Povo Timor Lorosae tomak mak iha SAGRADA FAMILIA NIA MAHON OKOS, TUIR MAI ASUWAIN FALINTIL NO VETERANOS, CPD-RDTL/FRETILIN, UNDERTIM, OAN KIAK NO FALUK SIRA HOTU, BIBERE NO MAUBERE KATUAS NO FERIK SIRA HOTU, JUVENTUDE SIRA HOTU, OPMT SIRA HOTU, MATADAN TIMOR LOROSAE NO POVO KIK NO KIAK NIA SIRA HOTU HAMUTUK NAFATIN LORI ITA NIA KAMARADA NO ALIN KAH OAN TMR ATU SAI DUNI SERVIDOR BA ITA POVO KIK NO KIAK NIA TUIR KOMPROMISSU NEBE KE NIA HALO IHA LAGA NEBA OH LETRA I LAIHA TAN OH DESKULPAS...

IHA RAMKABIAN NINIA TUTUN HUSI IMI NIA MAUN NO ALIN, AMAN NO OAN, NAHA NO ALIN, KOMPANEIRO NO KAMARADA, RAN MALUK NO MANE MALUK MAUBERE TUBARAI METIN NIA LARAN KSOLOK BA IMI HOTU2 NINIA DEDIKASAUN NO SERBISU OH NEON NO LARAN ATU BELE LORI IMI NIA KAMARADA TAUR MATAN RUAK HODI MANAN VOTO PRESIDENSIAL BA PERIODO 2012-2017 NIA NE’E...Dala ida tan ami nia hakfulak no haksolok hodi ami nia hakoak bo’ot ba imi hotu2 mak ami hadomi no respeita oh neon no laran metin no tebtebes duni...